ค่าซีเทนนั้นคืออะไรหลายๆ คนอาจจะได้ยินในบทความนี้เป็นครั้งแรกว่า (Cetane Number) เป็นหน่วยวัดของคุณภาพของน้ำมันดีเซลซึ่งจะคล้ายๆกันกับค่าออกเทน ซึ่งในส่วนของคะแนนค่าซีเทนนั้นควรจะต้องมีค่าไม่น้อยกว่า 45 ซึ่งจะทำให้เครื่องยนต์นั้นทำงานได้ราบรื่นและสตาร์ทเครื่องยนต์ ได้ง่ายไม่เกิดการน๊อคและการเขกของเครื่องยนต์ อีกทั้งการทำงานที่ราบรื่นจะช่วยให้ประหยัดการใช้เชื้อเพลิงอีกด้วย
เลขออกเทน (Octane number)ค่าตัวเลขที่แสดงเป็นร้อยละโดยมวลของไอโซออกเทนในของผสมระหว่างไอโซออกเทนและเฮปเทน ซึ่งเกิดจากการเผาไหม้
เลขออกเทนเป็นตัวเลขที่ใช้บอกคุณภาพของน้ำมันเบนซินในรถยนต์
ค่าซีเทน คือค่าตัวเลขที่แสดงเป็นร้อยละโดยมวลของซีเทนในของผสมระหว่างซีเทน (C16H34) และแอลฟาเมทิลแนฟทาลีน (C11H10) ซึ่งเกิดการเผาไหม้หมดจด บ่งบอกคุณภาพการจุดระเบิดเผาไหมข้องน้ำมันดีเซล และค่าซีเทนนั้นจะเป็นตัวชี้วัดมาตราฐานของประสิทธิภาพการจุดระเบิดของเชื้อเพลิงและการบีบอัด ทั้งแบบดีเซลและไบโอดีเซล
ซึ่งไฮโดรคาร์บอนหรือน้ำมันเชื้อเพลิงที่ดีที่สุดจะถูกวัดที่ตัวเลข 100 คือ น้ำมันดีเซลที่มีสมบัติการเผาไหม้เช่นเดียวกับซีเทน 100% โดยมวลน้ำมันดีเซลที่มีเลขซีเทน 0 คือ น้ำมันดีเซลที่มีสมบัติการเผาไหม้เช่นเดียวกับแอลฟาเมทิลแนฟทาลีน 100% โดยมวล
น้ำมันดีเซลที่มีเลขซีเทน 80 คือ น้ำมันดีเซลที่มีสมบัติการเผาไหม้เช่นเดียวกับซีเทนร้อยละ 80 โดยมวล ในการผสมระหว่างซีเทน และแอลฟาเมทิลแนฟทาลีน
ค่าซีเทนในดีเซล และค่าออกเทนในเบนซินนั้นมีความคล้ายกันคือ การกำหนดคุณภาพการเผาใหม้ของน้ำมัน หมายถึงความสามารถในการต้านทานการจุดระเบิดแบบอัตโนมัติ (เรียกว่าจุดระเบิดก่อนเครื่องเขก) ค่าซีเทนจะเป็นตัวชี้วัดความล่าช้าของการเผาไหม้ที่รวดเร็วและสมบูรณ์ของน้ำมันเชื้อเพลิงนั้นนั่นเอง
การหาค่าซีเทนและออกเทนมีความสำคัญมากสำหรับการทำงานของน้ำมันเชื้อเพลิง วัดด้วยเครื่องยนต์มาตราฐานแบบสูบเดียวที่สามารถปรับอัตราส่วนตัวอัดไว้ เรียกเครื่องยนต์นั้นว่า CFR (Cooperative Fuels Research) ในกระบวนการ ตามวิธี ASTM D 2699 และการวัดค่าเหล่านี้ยังมีอีกหลายวิธีแล้วแต่จุดประสงค์และประเภทของน้ำมันอีกด้วย ซึ่งมีชื่อเรียกดังต่อไปนี้
Research Octane Number (RON) หรือ F-1 สำหรับเบนซินรถยนต์
Motor Octane Number (MON) หรือ F-2 สำหรับเบนซินรถยนต์
Aviation (High Speed) หรือ F-3 สำหรับเบนซินอากาศยาน
Supercharge หรือ F-4 สำหรับเบนซินอากาศยาน
ซึ่งน้ำมันดีเซลแต่ละชนิดที่เราใช้ก็มีการคะแนนซีเทนชี้วัดแต่ละชนิดได้ดังนี้
- ดีเซลทั่วไปจะอยู่ที่ – 48
- ดีเซลพรีเมี่ยม – 55
- ไบโอดีเซล (B100) -55
- ไบโอดีเซล (B20) – 50
จึงไม่แปลกว่า ทำไมในปัจจุบันประเทศไทยจึงได้พยายามผลักดันน้ำมันในกลุ่ม B10 นั้นมาเป็นดีเซลหลักซึ่งนอกจากจะลดปัญหาในเรื่องของฝุ่นจากการเผาไหม้ที่ไม่หมดจดแล้ว ยังมีประสิทธิภาพในการจุดระเบิดที่ดีกว่าน้ำมันดีเซลทั่วไปอีกด้วย
อ่านสาระน่าู้เพิ่มเติมได้ที่ :